Οι 10 προτάσεις των περιβαλλοντικών οργανώσεων της Κρήτης για ένα βιώσιμο και αποτελεσματικό μοντέλο διαχείρισης των απορριμμάτων στο νησί μας
- Ποιά είναι η βέλτιστη λύση για τη διαχείριση των απορριμμάτων στην Κρήτη;
- το μοντέλο της πρόληψης, επαναχρησιμοποίησης, ανακύκλωσης και κομποστοποίησης!
1. Πρόληψη: Μέτρα και δράσεις για την παραγωγή όλο και λιγότερων σκουπιδιών που έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία σε πολλές χώρες. Π.χ.: Να ισχύσει η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». Να μην πληρώνουμε δημοτικά τέλη ανάλογα με τα τετραγωνικά μέτρα της κατοικίας μας αλλά ανάλογα με την ποσότητα των σκουπιδιών που παράγουμε. Αντίστοιχα οικονομικά κίνητρα στους Δήμους για να στραφούν στην ανακύκλωση και την κομποστοποίηση αντί να τα θάβουν στις χωματερές. Μέτρα από την πολιτεία για την ελαχιστοποίηση της άχρηστης συσκευασίας στα προϊόντα, επανεξέταση του παραγωγικού μοντέλου, υιοθέτηση από τους πολίτες φιλοπεριβαλλοντικών καταναλωτικών τρόπων συμπεριφοράς και αγορών.
2. Επαναχρησιμοποίηση: Όχι μόνο των συσκευασιών αναψυκτικών, νερού και μπύρας, αλλά και σε πολλά άλλα προϊόντα. Μέτρα από την πολιτεία, την τοπική αυτοδιοίκηση και τον ιδιωτικό τομέα για τη δημιουργία υποδομών επαναχρησιμοποίησης συσκευών, επίπλων, ρούχων κ.ά., που συμβάλουν στη δημιουργία πολλών νέων θέσεων εργασίας.
3. Οικιακή κομποστοποίηση: Τα περισσότερα νοικοκυριά μπορούν με ένα ειδικό κάδο να παράγουν κομπόστ (λίπασμα) από τα οικιακά οργανικά τους που αποτελούν το 35%-50% των απορριμμάτων και που θα αξιοποιούν στον κήπο ή σε φυτά του μπαλκονιού τους. Μεγάλης κλίμακας προγράμματα οικιακής και δημοτικής κομποστοποίησης θα έχουν σημαντικό οικονομικό όφελος.
4. Μονάδες κομποστοποίησης: Δημιουργία πολλών μικρού, μεσαίου και μεγάλου μεγέθους μονάδων κομποστοποίησης για τα οικιακά οργανικά, τα κλαδέματα των Δήμων και τα υπολείμματα των γεωργικών συνεταιρισμών. Η τεχνολογία μπορεί να περιλαμβάνει ανοικτές ή κλειστές αερόβιες μονάδες ή ακόμη και κλειστές αναερόβιες μονάδες που μπορούν να παράγουν και ηλεκτρική ενέργεια ή/και θερμότητα. Το παραγόμενο κομπόστ μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ενίσχυση διαβρωμένων εδαφών, συντήρηση πάρκων, την ανάπλαση εγκαταλειμμένων λατομείων και εμπλουτισμό αγροτικών καλλιεργειών.
5. Διαλογή στην πηγή των απορριμμάτων με 4 κάδους: Να υιοθετηθεί άμεσα από τους Δήμους το δοκιμασμένο και βιώσιμο μοντέλο με 4 κάδους συνδυασμένο με σταθμούς μεταφόρτωσης. Ο πρώτος κάδος μόνο για χαρτί, ο δεύτερος για πλαστικά, γυαλί, μέταλλα, ξύλο, ο τρίτος με οργανικά για κομποστοποίηση και ο τέταρτος για τα υπολείμματα που θα οδηγούνται σε χώρους διάθεσης των υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ).
6. Βελτιστοποίηση και επέκταση της εναλλακτικής διαχείρισης: για συσκευασίες, συσκευές, ελαστικά, επικίνδυνα οικιακά, αχρησιμοποίητα ή ληγμένα φάρμακα, ρουχισμός, υποδήματα, έπιπλα και άλλα ογκώδη προϊόντα.
7. Δημιουργία Διαδημοτικών Κέντρων Ανακύκλωσης (ΚΑ) σε συνδυασμό με τους σταθμούς μεταφόρτωσης για προσωρινή αποθήκευση και ταξινόμηση των ανακυκλώσιμων υλικών μέχρι τη μεταφορά τους για τελική διαχείριση ή ανακύκλωση. Στα ΚΑ θα μεταφέρουν οι δημότες μόνοι τους τα υλικά τους σε αυτά μετά από ενημέρωση και συνεχή παρότρυνση από τα διαρκή προγράμματα ενημέρωσης.
8. Συστηματική ευαισθητοποίηση και ενημέρωση: Για να πετύχουν τα παραπάνω απαιτείται συστηματική ευαισθητοποίηση, ενεργοποίηση και ενημέρωση των δημοτών, πόρτα-πόρτα και στα σχολεία με ετήσια προγράμματα από τους Δήμους και την Περιφέρεια. Κάθε πόρος που επενδύεται στην ενημέρωση αποφέρει πολλαπλά κέρδη στο μέλλον από τη σωστή συμπεριφορά των πολιτών.
9. Κλείσιμο και ουσιαστική αποκατάσταση όλων των χωματερών και των ρεμάτων που έχουν γίνει πρόχειρες χωματερές σε όλο το νησί. Μετατροπή των ΧΥΤΑ σε ΧΥΤΥ μετά τη διαχείριση με ανακύκλωση και κομποστοποίηση.
10. Όχι στην καύση των απορριμμάτων! Αποφυγή της θερμικής επεξεργασίας (καύση, πυρόλυση, αεριοποίηση απορριμμάτων) διότι α) έχει πολύ υψηλό κόστος σε σύγκριση με , β) έχει σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα όπως εκπομπές επικίνδυνων αερίων και παραγωγή τοξικής στάχτης, γ) απαιτεί την κατασκευή ενός τεράστιου εργοστάσιου για όλο το νησί που είναι αδύνατο να χωροθετηθεί σωστά και δ) δεσμεύει όλους τους Δήμους να παρέχουν τεράστιες ποσότητες απορριμμάτων για να λειτουργήσει και έτσι ακυρώνεται κάθε προσπάθεια για αύξηση της ανακύκλωσης.
Μετά την εφαρμογή των παραπάνω οι ποσότητες των υπολειμμάτων που οδηγούνται για ταφή σταδιακά θα μειώνονται, με στόχο σε 10-15 έτη να καταλήγει σε ΧΥΤΥ μόνο το 10-15% των σημερινών απορριμμάτων.
Το παραπάνω μοντέλο διαχείρισης που προτείνει το Δίκτυο ΟικοΚρήτη έχουν επεξεργαστεί η Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, η Greenpeace, το WWF και το Δίκτυο Μεσόγειος SOS, με βάση την εθνική και διεθνή εμπειρία. Είναι σημαντικά πιο οικονομικό από άλλα που προτείνουν ενιαία διαχείριση όλων των απορριμμάτων της Κρήτης και θερμική αξιοποίηση και εξασφαλίζει περίπου 600 νέες θέσεις σταθερής εργασίας σε όλο το νησί. Μπορεί εύκολα να χρηματοδοτηθεί από τα εθνικά συστήματα διαχείρισης απορριμμάτων και από συνεργαζόμενους ιδιώτες, από τους ίδιους τους Δήμους, από την πολιτεία και από την Ε.Ε.
Μια Κρήτη χωρίς σκουπίδια είναι στο χέρι μας!
Παγκρήτιο Δίκτυο Περιβαλλοντικών Οργανώσεων "ΟικοΚρήτη”
Οικολογική Πρωτοβουλία Χανίων, Περιβαλλοντικός Σύλλογος Ρεθύμνου, Πολιτιστική Εταιρεία Πανόρμου «Επιμενίδης», Οικολογική Ομάδα Ψηλορείτη, Περιβαλλοντικός Σύλλογος "Φίλοι του Δάσους της Κέρης", Κίνηση Πολιτών Μεσαράς για το Περιβάλλον, Σύλλογος Προώθησης ΑΠΕ και Επίλυσης Ενεργειακού Κρήτης, Οικολογική Παρέμβαση Ηρακλείου, Σύνδεσμος Γουρνών «Ανάπτυξη και Περιβάλλον», Οικολογικός Περιβαλλοντικός Σύλλογος Μαλλίων «ο Ποταμός», Περιβαλλοντικός Σύλλογος Βιάννου, Οικολογική Κίνηση Μεραμβέλλου, Οικολογική Ομάδα Ιεράπετρας, Οικολογική Πρωτοβουλία Ορεινού Δήμου Μακρύ Γιαλού, Προοδευτικός Σύλλογος Μυρσίνης, Οικολογική Ομάδα Σητείας, Περιβαλλοντικός Σύλλογος Δήμου Ιτάνου.
Εφημερίδα "Φουρόγατος", Επικοινωνία: diktyo@ecocrete.gr, Ιστότοπος: www.ecocrete.gr
