Για να διατηρήσουμε την ποιότητα ζωής μας σε συνθήκες κρίσης
Πρόταση για τη δημιουργία εναλλακτικών δομών κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας όπως οι συνεταιρισμοί καταναλωτών - παραγωγών και οι τράπεζες χρόνου (LETS, Local Exchange Trading Systems ή Συστήματα Τοπικών Ανταλλαγών) για την ανταλλαγή υπηρεσιών ανάμεσα στους πολίτες.
Η κρίση που πλήττει τη χώρα με τα αυξημένα ποσοστά ανεργίας δίνει καίριο χτύπημα στην ποιότητα ζωής των πολιτών. Την απάντηση πρέπει να δώσει η ίδια η κοινωνία με την ανάπτυξη της αλληλεγγύης με τη δημιουργία νέων δομών επικοινωνίας των παραγωγών με τους καταναλωτές και αναπτύσσοντας εξωχρηματικές συναλλαγές. Άλλωστε, αντίθετα με όσα δήλωνε ο κος Παπανδρέου πριν εκλεγεί, λεφτά δεν υπάρχουν. Τουλάχιστον δεν υπάρχουν στις τσέπες των δημοτών, των ανέργων, των φοιτητών, των ελεύθερων επαγγελματιών, των μισθωτών του ιδιωτικού και δημοσίου τομέα, των συνταξιούχων.
Οι συνεταιρισμοί καταναλωτών - παραγωγών, όπως ο συνεταιρισμός ΓΑΙΑ στα Χανιά που λειτουργεί με επιτυχία εδώ και 14 χρόνια, δίνουν τη δυνατότητα στους παραγωγούς να συνεργαστούν απευθείας με τους καταναλωτές μέσα στον ίδιο οργανισμό. Τα προϊόντα έχουν ελεγχόμενη ποιότητα και ικανοποιητική τιμή και για τον παραγωγό και για τον καταναλωτή. Μέσα από τους συνεταιρισμούς προωθούνται και άλλες δραστηριότητες όπως η διατροφική πληροφόρηση, η ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών, η προώθηση της βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας, η περιβαλλοντική εκπαίδευση κ.ά.
Η τράπεζα χρόνου δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες να ανταλλάσσουν υπηρεσίες με βάση το χρόνο που αφιερώνουν σε αυτές. Έτσι ένας ελαιοχρωματιστής μπορεί να βάψει σε 2 ώρες το δωμάτιο ενός μαθηματικού οπότε πιστώνεται 2 μονάδες στην τράπεζα. Ο μαθηματικός μπορεί να τα πληρώσει κάνοντας 2 ώρες φροντιστηρίου στην κόρη μιας νοικοκυράς που με τη σειρά της θα τα πληρώσει κάνοντας φυλάσσοντας τα παιδιά ενός μηχανικού υπολογιστών για 2 ώρες. Οι μονάδες που κερδίζουμε βοηθώντας τους συμπολίτες μας πιστώνονται στην τράπεζα για να τα χρησιμοποιήσουμε όποτε τα χρειαστούμε. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε, αφιερώνοντας μόνο το χρόνο μας, να απολαμβάνουμε υπηρεσίες που χρειαζόμαστε αλλά δεν έχουμε χρήματα να πληρώσουμε. Την ίδια στιγμή ενδυναμώνουμε τις σχέσεις μας αναπτύσσοντας το πολύτιμο κοινωνικό κεφάλαιο που απαιτείται για να ξεπεράσουμε τις σημερινές δύσκολες εποχές.
Οι βασικές αρχές είναι ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν αξία, ότι κάποιες δουλειές είναι πέρα και πάνω από χρήματα, ότι η αμοιβαιότητα μας βοηθάει όλους, ότι οι κοινωνικοί δεσμοί είναι απαραίτητοι και ότι όλοι οι συμπολίτες μας αξίζουν το σεβασμό.
Οι τράπεζες χρόνου ξεκίνησαν εδώ και 2 δεκαετίες στην Αμερική και αναπτύσσονται ραγδαία. Χωρίς να είναι απαραίτητο, βασίζονται στις δυνατότητες που δίνει το διαδίκτυο και οι βάσεις δεδομένων, για την χρέωση την πίστωση και την ανάδραση για τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Σήμερα υπάρχουν εκατοντάδες σε 37 χώρες ενώ έχουν ξεκινήσει παρόμοιες προσπάθειες στην Ελλάδα και στην Κρήτη.
Προτείνουμε στους συμπολίτες μας να κάνουμε μια αρχή για να ανακτήσουμε το πνεύμα της αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας που, δυστυχώς, αφήσαμε στα χωριά των παππούδων μας.
Νίκος Γαγγιολάκης, Μαρία Κουβίδη, Αριστείδης Παπαδάκης